مضرات استفاده از تبلت و گوشی‌ هوشمند بر رشد کودکان

یکی از علاقه‌مندی‌هایی که این روزها کودکان را درگیر خود کرده است بازی‌های رایانه‌ای و داشتن تبلت، ایکس باکس، پلی‌استیشن و سایر بازی‌های رایانه‌ای است. بازی با این گونه وسایل ساعت‌ها زمان می‌برد و ارتباط کودک را با دنیای اطراف قطع می‌کند و کودک به گونه‌ای غرق بازی می‌شود که گذر زمان را حس نمی‌کند.

ابتدا والدین از این که فرزندشان توانایی استفاده از لوازم مربوط به فناوری را دارد خوشحال می‌شوند و این مساله را به عنوان شاخصی برای باهوش بودن فرزند خود در نظر می‌گیرند در صورتی که استفاده زودهنگام کودکان از فناوری می‌تواند تبعاتی به همراه داشته باشد که جبران‌ناپذیر است.
 
سن استفاده از تبلت به محیط رشد کودک بستگی دارد و به طور معمول از سه سالگی به بعد کودک می‌تواند از این وسایل استفاده کند. برخی والدین به دلیل شاغل بودن یا نداشتن وقت کافی از تبلت برای خلأ نبودن خودشان استفاده می‌کنند و در حقیقت تبلت را جایگزین فعالیت‌های واقعی کرده‌اند.

با شرایط جامعه امروزی نمی‌توان کودک را از داشتن تبلت منع کرد، اما والدین می‌توانند اجازه استفاده را به جایزه و امتیاز تبدیل کنند و با محدوده زمانی یک تا حداکثر دو ساعت به فرزند خود اجازه بازی دهند. انتخاب نوع بازی‌ها نیز بسیار مهم است و باید از بازی‌های آموزشی و متناسب با سن بهره گرفت. همچنین زمانی که تبلت را از کودک می‌گیریم باید بازی‌های جایگزین جذاب برای او در نظر بگیریم.

استفاده از این نوع وسایل به شکل راه رفتن روی لبه تیغ است در عین اینکه کودک را نباید آزاد گذاشت نباید زیاد هم محدودش کرد این است که باید تعادلی وجود داشته باشد تا کودک رشد و تکامل طبیعی خود را در طول کودکی ونوجوانی طی کند.

فیلم‌ها و بازی‌های خشن کودکان را مستعد بزهکاری در بزرگسالی می‌کند. والدین باید تا جایی که ممکن ‌است از خریدن تبلت به ‌عنوان اسبا‌ب‌بازی در سنین دبستان خودداری کنند زیرا تبلت و سایر وسایل دیجیتالی محاسن و معایبی دارد که معایب آن در‌ این سنین بیشتر است.

کودکانی که فیلم‌ها و بازی‌های خشن تماشا می‌کنند پرخاشگری را می‌آموزند  این کودکان 10 ‌سال بعد مستعد بزهکاری می‌شوند.

باید دید که تبلت به‌ عنوان اسباب ‌بازی برای کودک خریداری شده است یا نوعی ابزار برای مدرسه است. اگر این وسیله به ‌عنوان اسباب‌بازی تهیه شده باشد، این بازیها باید متناسب با سن کودک باشد.

بر ‌این اساس والدین باید تا جایی که ممکن ‌است از خریدن تبلت به ‌عنوان اسبا‌ب‌بازی در سنین دبستان خودداری کنند. تبلت و سایر وسایل دیجیتالی محاسن و معایبی دارد که معایب آن در‌ این سنین بیشتر است.

والدین باید فرزند خود را قانع ‌کنند که تبلت مناسب سن او نیست .مرحله‌ اول صحبت‌کردن پیرامون وسایل مورد نیاز و مناسب هر سن و گام بعدی جانشین‌ کردن وسایل و ابزار دیگر است.

«درک زمان» مفهومی است که بر اساس آن وقتی فردی به کاری مشغول است باید بتواند بگوید چه‌مدتی آن کار را انجام داده است. کودکان دبستانی توانایی «درک‌زمان» را ندارند، برخی والدین از‌این مسأله شکایت دارند که وقتی فرزندشان با تبلت بازی می‌کند و آنها از ‌آن می‌پرسند که چند ساعت است که با تبلت بازی می‌کنی کودک قادر به پاسخگویی نیست.

تفکر انتزاعی در حدود سن 14سالگی به‌ وجود می‌آید و در ‌این زمان است که فرد می‌تواند تصویری از «درک‌زمان» داشته باشد. کودکان دبستانی به دلیل اینکه در این محدوده‌ی سنی قرار ندارند قادر به درک زمان نیستند.

هر سنی اقتضای خاص خودش را دارد. کودک در سنین دبستان دوره‌ حساس رشد جسمی خود را سپری می‌کند که بهتر است به جای عدم تحرک و استفاده از ابزار دیجیتال، به جنب ‌و جوش بپردازد.

جنب ‌و جوش در سنین دبستان اساس عدم ابتلا به اختلالات یادگیری است

جنب ‌و جوش در این سنین، اساس عدم ابتلا به اختلالات یادگیری است علاوه بر این مشکلات چشمی و ستون فقرات در کمین کودکان و نوجوانانی است که با وسایل دیجیتال به ویژه تبلت و کامپیوتر بازی می‌کنند.

برخی بازی‌ها اعتیادآور است و افراد بزرگسال را نیز گرفتار می‌کند. اعتیاد به کامپیوتر نیاز به ترک دارد منتهی به دلیل اینکه اعتیاد مجاز محسوب می‌شود کسی خطر آن را احساس نمی‌کند. این خطر زمانی محسوس است که کودک با مشکلاتی مانند پرخاشگری در رفتار نسبت به اطرافیانش مواجه می‌شود.

والدین برای تشویق کودکان دبستانی به او قول خریدن تبلت، کامپیوتر یا گوشی تلفن همراه را ندهند زیرا این وسایل متناسب با سن کودک نیست حتی اگر کودک شاگرد ممتاز شود نمی‌توان دلیل قانع ‌کننده‌ای برای اختصاص تبلت به او باشد.

بهترین نوع تشویق را خود کودک می‌تواند تعیین کند. می‌توان در این رابطه از او پرسید که دوست دارید برای شما چه جایزه‌ای بخرم در صورتی ‌که کودک وسایلی مانند تبلت را نام برد باید با توضیحات قانع‌کننده او را از نظرش برگردانیم.

در‌ حال ‌حاضر برخی نوجوانان در دوره‌ی دبیرستان هستند که از تلفن همراه استفاده نمی‌کنند و این نشأت گرفته از تربیت والدین آنهاست زیرا ضرورتی برای استفاده از این وسیله در‌ این سنین وجود ندارد.

شیوه‌ کنترل منطقی که بر اساس آن می‌توان فرزند را متقاعد کرد که چه وسیله‌ای برای او لازم است ممکن ‌است به والدین کمک کند تا در تربیت فرزندان موفق باشند.

بهترین جانشین برای تبلت و رایانه، پازل و مهارت‌های حرکتی است. والدین بدانند که هیچ چیزی جای تحرک و جنب ‌و جوش را نمی‌گیرد.

کودکان در سنین دبستان باید مهارتی مانند انواع ورزشها و کارهای دستی و بازیهای سنتی  را یاد بگیرند تا در دوره‌ی‌ بعدی با ارائه‌ی آن مهارت تشویق شوند. این موجب می‌شود تا اعتماد به نفس آنها افزایش یابد.

 استفاده بیش از حد این عواقب را به دنبال دارد:
 
1- اول از همه کودک به جای تحرک داشتن درگیر این بازی‌ها می‌شود و فعالیت بدنی او کمتر می‌شود. وقتی کودکان با وسایلی مثل تبلت بازی می‌کنند از فعالیت باز می‌مانند در نتیجه هماهنگی بین اندام‌ها خوب شکل نمی‌گیرد و دچار مشکلات حسی و حرکتی می‌شوند.
 
2- مشکل دیگر در مورد تبلت‌ها ارزش‌گذاری کاذب است؛ یعنی بچه‌ها به خاطر داشتن این فناوری به هم پز می‌دهند و احساس برتری می‌کنند.
 
3- تمرکز کودکانی که بیش از حد با تبلت بازی می‌کنند کاهش پیدا می‌کند و در آینده در زمینه تحصیلی نیز با مشکلات تمرکزی روبه‌رو می‌شوند.
 
4- کاهش اعتماد به نفس کودکان، از دیگر معایب استفاده از تبلت است. کودک باید بتواند به اسباب‌بازی مسلط باشد و دائم برنده شود تا احساس توانمندی کند و اعتماد به نفسش بالا رود؛ در بازی‌های تبلت و موبایل این اتفاق نمی‌افتد و کودکان پیاپی دچار شکست می‌شوند، در نتیجه اعتماد به نفس آنها پایین می‌آید و البته لازم به ذکر است که انتخاب نوع بازی‌ها باید به گونه‌ای باشد که کودک در آن پیروز هم بشود.
 
5- این کودکان در برقراری ارتباط و مهارت‌های اجتماعی با هم‌سن و سال‌های خود نیز دچار مشکل می‌شوند چراکه بیشتر سرگرم تبلت و موبایل خواهند بود و ارتباطشان با والدین و اطراف قطع می‌شود و نحوه ارتباط آنها ضعیف می‌شود.

6- کودک باید بر اسباب بازی مسلط شود، ‌ارزان قیمت باشد، اسباب بازی خریده شده به دنیای واقعی کودک نزدیک باشد تا بتواند خلاقیت کودک را بالا ببرد، مثلا اسباب بازیهایی مثل وسایل آشپزخانه، وسایل دکتری و ... از وسایل واقعی شبیه سازی شده‌اند و می‌تواند تخیل کودک را تقویت کند .

قبل از اینکه کودکان سنین پایین با تکنولوژیهایی مثل موبایل و تبلت آشنا شوند، باید حس‌های آنها مثل حس دیداری، شنوایی و ... تقویت شود، بعد از آن باید روابط بین اندام‌ها مثل ارتباط چشم و دست توسط بازیهای تقویتی شکل گیرد.

وقتی کودکان با وسایلی مثل تبلت بازی می‌کنند از فعالیت باز می‌مانند در نتیجه هماهنگی بین اندام‌ها خوب شکل نمی‌گیرد و دچار مشکلات حسی و حرکتی می‌شوند.

غربی‌ها برای هر سن اسباب بازی خاص خود را دارند، مثلا تبلت‌هایی برای سنین پایین دارند که کودک دائم در آنها برنده می‌شود و در تقویت اعتماد به نفسشان موثر است.

7- شیوع روز افزون نزدیک بینی:امروزه با شیوع روز افزون نزدیک بینی به ویژه در کودکان مواجه هستیم که ناشی از عادات نامطلوب بینایی و کاربرد روز افزون ابزارهای ارتباطی و رایانه‌ای نظیر تلفن همراه و تبلیت و ... می‌باشد.